ანა სვიანაძე
2022 წლის 24 თებერვალს, რუსეთმა მისი მშვიდობიანი მეზობელი უკრაინის წინააღმდეგ არაპროვოცირებული აგრესიული ომი დაიწყო, რითიც მსოფლიოს კრემლის იმპერიული ამბიციების ნამდვილი სახე აჩვენა. რუსეთ-უკრაინის კონფლიქტი წარმოადგენს 21-ე საუკუნის ერთ-ერთ ყველაზე მნიშვნელოვან გეოპოლიტიკურ გამოწვევას, რომელსაც შორსმიმავალი გავლენა აქვს რეგიონულ სტაბილურობასა და საერთაშორისო ურთიერთობებზე.
რუსეთსა და უკრაინას შორის ისტორიული ურთიერთობა რთულია. ხასიათდება მრავალსაუკუნოვანი საერთო ისტორიით, კულტურული კავშირებითა და დაძაბულობის პერიოდებით. უკრაინამ, ოდესღაც საბჭოთა კავშირის შემადგენლობაში, დამოუკიდებლობა მოიპოვა 1991 წელს სსრკ-ს დაშლის შემდეგ. თუმცა, საბჭოთა მმართველობის მემკვიდრეობამ და უკრაინის აღმოსავლეთ რეგიონებში ეთნიკური რუსი მოსახლეობის არსებობამ, ხელი შეუწყო ორ ქვეყანას შორის მიმდინარე დაძაბულობის გაღვივებას.
2014 წელს, რუსეთის მიერ ყირიმის ანექსიამ ორ ქვეყანას შორის დაძაბულობის მნიშვნელოვანი ესკალაცია გამოიწვია. რუსეთის ქმედებები ყირიმში განიხილებოდა, როგორც უკრაინის სუვერენიტეტისა და ტერიტორიული მთლიანობის დარღვევა, რასაც საერთაშორისო საზოგადოების მხრიდან დაგმობა მოჰყვა. გარდა ამისა, აღმოსავლეთ უკრაინაში სეპარატისტული მოძრაობების გაჩენამ, რუსეთის სავარაუდო მხარდაჭერით, კიდევ უფრო გააძლიერა კონფლიქტი.
რუსეთ-უკრაინის კონფლიქტი წარმოადგენს რთულ და მრავალმხრივ გამოწვევას ღრმა ისტორიული ფესვებით და შორსმიმავალი შედეგებით. ვინაიდან კონფლიქტი აგრძელებს განვითარებას, მშვიდობიანი გადაწყვეტის პოვნა კვლავ იმპერატიულია რეგიონის სტაბილურობისა და კეთილდღეობისთვის. კონფლიქტის მიზეზების, შედეგებისა და პოტენციური გადაწყვეტის გააზრებით, საერთაშორისო საზოგადოებას შეუძლია იმუშაოს რუსეთსა და უკრაინას შორის მშვიდობისა და შერიგების ხელშეწყობაზე.
NATO-ს პოზიცია რუსეთ-უკრაინას შორის განვითარებულ კონფლიქტზე
ნატო მიიჩნევს, რომ მისი ყოფნა აღმოსავლეთ ევროპაში აუცილებელია რეგიონში წევრი ქვეყნებისა და მოკავშირეების დასამშვიდებლად, განსაკუთრებით რუსეთთან ისტორიული კავშირების მქონეთა და რუსეთის შემდგომი აგრესიის შესაჩერებლად. ალიანსმა განახორციელა წევრ ქვეყნებში ჯარების როტაცია, სამხედრო წვრთნების ჩატარება და რაკეტსაწინააღმდეგო თავდაცვის სისტემების განლაგება.
ნატომ ასევე დაუწესა ეკონომიკური სანქციები რუსეთს, უკრაინაში მისი ქმედებების საპასუხოდ. მისი მიზანი იყო მოსკოვზე ზეწოლა, რითიც ევროატლანტიკურმა ალიანსმა თანადგომა გამოუხატა უკრაინის ტერიტორიულ მთლიანობას და მზადყოფნა გამოუცხადა დიპლომატიურ ძალისხმევაში კონფლიქტის მოსაგვარებლად. მთლიანობაში, რუსეთსა და უკრაინას შორის კონფლიქტმა მნიშვნელოვნად დაძაბა ურთიერთობები რუსეთსა და ნატოს შორის, რამაც გამოიწვია სამხედრო დაძაბულობა და დიპლომატიური დავები აღმოსავლეთ ევროპაში. კონფლიქტის დიპლომატიური გადაწყვეტის მოძიებაზე მცდელობები გრძელდება, მაგრამ გრძელვადიანი გადაწყვეტა ჯერ არ არის მიღწეული.
რუსეთ-უკრაინის ომი და საქართველოს ნატოში ინტეგრაციის პერსპექტივები
რაც შეეხება საქართველოს ნატოში ინტეგრაციის პერსპექტივებს, საქართველო დიდი ხანია ისწრაფვის ევროატლანტიკურ ალიანსში გაწევრიანებისკენ და წევრობას განიხილავს, როგორც გადამწყვეტ ნაბიჯს, მისი უსაფრთხოებისა და სტაბილურობისთვის. საქართველომ მნიშვნელოვანი ნაბიჯები გადადგა პოლიტიკური, ეკონომიკური და სამხედრო რეფორმების განხორციელებაში, ნატოს სტანდარტების შესასრულებლად. 2002 წლიდან საქართველოს ოფიციალურად გაცხადებული აქვს ნატოში გაწევრიანების პოლიტიკა (‘საქართველოს პარლამენტის დადგენილება – საქართველოს ჩრდილოატლანტიკური ხელშეკრულების ორგანიზაციაში (ნატოში) გაწევრიანების პროცესის დაწყების შესახებ’ – 2002 წელი), ამავე წელს პრაღაში, ნატოს სამიტზე საქართველომ ოფიციალურად განაცხადა სურვილი გახდეს ნატოს წევრი ქვეყანა. ბოლო ორი ათეული წლის მანძილზე ნატო-საქართველოს ურთიერთობები ვითარდება დინამიურად. საქართველომ, როგორც ნატოს ასპირანტმა ქვეყანამ დაამტკიცა, რომ მას ძალა შესწევს ალიანსის წევრი ქვეყნის ტოლფასად იმოქმედოს და შეიტანოს თავისი წვლილი მსოფლიო და რეგიონული უსაფრთხოების განმტკიცების საქმეში. საქართველოს გაწევრიანების დრო და ალბათობა დამოკიდებულია სხვადასხვა გეოპოლიტიკურ ფაქტორებზე, მათ შორის რუსეთთან ურთიერთობებზე, შიდა რეფორმებზე . საქართველოს გაწევრიანებას აკლია მხოლოდ ალიანსის პოლიტიკური ნება.
ცალკე განხილვის საგანია ჰიბრიდული ომი, რომელსაც რუსეთი აწარმოებს არამარტო საქართველოს წინააღმდეგ. ჰიბრიდული თავდასხმები, დეზინფორმაციის გავრცელება, როგორც საგარეო ასევე საშინაო პოლიტიკის სერიოზულ წინაღობას წარმოადგენს. საქართველოს ნატოში გაწევრიანების პროცესი რა თქმა უნდა არ რჩება რუსული ჰიბრიდული ომის პოლიტიკის ინტერესებს მიღმა და მოსახლეობის შეცდომაში შეყვანას ისახავს მიზნად.
საქართველოს ნატოში გაწევრიანებასთან დაკავშირებით, ჯერ კიდევ არ არის კონსესუსი მიღწეული. ალიანსი ელოდება ე.წ. „შესაძლებლობების ფანჯარას“ რათა მიიღოს გადაწყვეტილება საქართველოს ნატოში გაწევრიანების კონკრეტული ვადების თაობაზე, მნიშვნელოვანია, საქართველოს ხელისუფლების უმაღლესი თანამდებობის პირების აქტიური ჩართულობა მოლაპარაკებების პროცესში, რათა საქართველოს დასავლელი პარტნიორები უფრო მეტი აქტიურობით მიუდგნენ ამ საკითხს.
სტატია მომზადებულია შვედურ ორგანიზაციასთან (Civil Rights Defenders) პარტნიორობის ფარგლებში. მასალაში გამოთქმული მოსაზრებები ეკუთვნის “ქართულ მედია ჯგუფს” და შესაძლოა არ ემთხვეოდეს CRD -ის ოფიციალურ პოზიციებს.
